Home » De magie van de metafoor

DE MAGIE VAN DE METAFOOR.

De reden dat ik dit stuk schrijf is omdat ik dagelijks bezig ben met het visualiseren van content. Vaak gebruiken we een metafoor om een verhaal of een stuk content te visualiseren. We weten dat dit werkt, maar waarom precies? Toen ik besloot hier echt even in te duiken, riep dat eigenlijk meer vragen op dan dat het me antwoorden gaf. Wat is een metafoor? Hoe zit de talige structuur van een metafoor in elkaar? Wat zíjn precies de conceptuele elementen die deel uitmaken van de metaforische vergelijking, en hoe zijn zij met elkaar verbonden?

In dit artikel wil ik dan ook ingaan op het volgende:

  • Wat is een metafoor?
  • Waarom zou je een metafoor gebruiken?
  • Wat voor metaforen kun je inzetten?
  • Hoe bedenk je de juiste metafoor?
INHOUD:

Wat is een metafoor?

Metaforen vormen de basis van een groot deel van ons alledaagse denken en daarmee ook ons taalgebruik. Door het gebruiken van een metafoor drukken we een abstract en complex begrip uit met iets concreets en simpelers, zodat de essentie van je verhaal duidelijk wordt. Ons taalgebruik zit vol met beelden. Denk bijvoorbeeld aan ‘het neusje van de zalm’, ‘de top van de ijsberg’ en ‘bruggen bouwen’. In de wetenschap wordt er veel geschreven over de definitie van een metafoor, de verschillende soorten metaforen en voornamelijk de interpretatie ervan. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen visuele en tekstuele metaforen, maar je kunt ze ook beide inzetten. Daarnaast kun je de keuze maken tussen het gebruiken van een vergelijking of het inzetten van een symbolische metafoor. Wij focussen ons in dit artikel vooral op de visuele metafoor die we kunnen inzetten om ons verhaal in presentaties te ondersteunen, en vaak zelfs te versterken.

Het gebruik van de metafoor is een handige psychologische techniek en kan een anders droge of saaie tekst meer levendigheid en speelsheid geven. Maar hoe doet een visuele metafoor dit dan? De voornaamste verklaring is de cognitieve werking van beeld op het menselijk brein. Het inzetten van beeld zorgt ervoor dat je hersenen geprikkeld blijven, waardoor het publiek langer geboeid blijft. Het is immers veel leuker om naar foto’s en video’s te kijken dan naar slides die vol met tekst staan. Wanneer je dit begrijpt, kun je daar rekening mee houden bij het creëren van verschillende uitingen, zoals presentaties en advertenties. Zie bijvoorbeeld de advertentie hiernaast. Deze advertentie van News 11 bouwt verder op de kennis van de consument – namelijk hoe nieuws opgenomen en verspreid wordt – maar er zit een onverwacht element in. Het laat zien hoe het nieuws ervoor zorgt dat het voelt alsof je midden in de actie zit. Lees je liever “news coverage places you right in the middle of action” of kijk je liever naar de visualisatie van dit concept?

Daarnaast kun je een metafoor gebruiken om je publiek een complex concept te laten begrijpen of de essentie van je verhaal te laten inzien. Door het gebruiken van een metafoor koppel je een complex concept aan een concept dat je publiek kent, waardoor je publiek zich makkelijker kan identificeren met de boodschap die wordt overgebracht. Hierdoor zorg je ervoor dat de boodschap beter overkomt en dat je publiek iets begrijpt wat ze anders wellicht niet begrepen zouden hebben. Stephen King drukte dit op de volgende manier uit: “See an old thing in a new and vivid way”. Dit zie je bijvoorbeeld in het volgende voorbeeld over Kodak. Toen Kodak de camera uitvond, was de technologie zo nieuw en anders dan alles wat bestond, dat de camera moest gekoppeld worden aan iets dat meer bekend was. Kodak noemde de camera “a mirror with a memory”, waarbij het fotorolletje van de camera het geheugen is en de lens de spiegel. Twee bekende concepten werden gekoppeld aan een onbekend concept, de camera, waardoor men het onbekende concept beter kon begrijpen.

Een andere reden om een metafoor te gebruiken in een presentatie is omdat deze vaak beter blijft hangen bij het publiek. Dit is volgens het “show, don’t tell” concept. Een metafoor kun je namelijk visualiseren, en de combinatie van beeld én tekst (of spraak, in het geval van een presentatie) zorgt ervoor dat er een herinnering wordt gecreëerd. Zeker als je een ietwat ongebruikelijke, unieke metafoor inzet om een bepaalde boodschap over te brengen, is de kans groot dat het publiek daar thuis na de presentatie nog over doorpraat.

Met een metafoor kun je het onderbewuste bereiken. Een metafoor wordt namelijk vaak gepresenteerd als een verhaal. Wanneer je een verhaal vertelt, stoppen mensen vaak automatisch met kritisch nadenken over wat er verteld wordt. Je trekt minder snel dingen in twijfel als je naar een verhaal luistert, want het is ‘maar een verhaal’. Denk bijvoorbeeld aan sprookjes; zodra je “Er was eens…” hoort, ga je meteen over in de verhaal-modus. Je onderbewuste wil naar het verhaal luisteren en alles absorberen wat er verteld wordt. Dat is wat verhalen doen. Of je het wilt of niet: je gaat er in mee. Er kan dus van alles verteld worden in verhaalvorm om je te overtuigen.

De magie van de metafoor
Er zijn verschillende soorten metaforen die je effectief kunt inzetten om een concept te verduidelijken. Een belangrijke metafoor is die van het reizen. Een doel nastreven, bijvoorbeeld, wordt vaak omschreven als het maken van een reis: je bent op weg naar je einddoel, je nadert je einddoel, de haven is in zicht. Een reis geeft je ook de gelegenheid om visueel materiaal in te zetten. Voor het visualiseren van een reis kun je namelijk elementen gebruiken als een koffer, verschillende blokkades op de weg of de bewegwijzering om toe te lichten waar de reis naartoe zal leiden. Door een pad of strategie die wellicht wat abstract is voor het publiek op deze manier te visualiseren, zal de boodschap beter blijven hangen bij het publiek. Ze herkennen namelijk de stappen die gemaakt worden, omdat ze het concept van reizen begrijpen.
Andere vormen van reismetaforen zijn de cockpit van een vliegtuig (waarmee je besturing kunt aanduiden) en een schatkaart (waarmee je een zoektocht kunt aangeven). Beide visualisaties zijn herkenbaar voor publiek en tegelijk te koppelen aan het concept wat eraan ten grondslag ligt, waardoor de boodschap opnieuw beter zal blijven hangen.Een voorbeeld hiervan is de illustratie hiernaast. De pitstop van F1 en/of rally rijden gaat over het snel upgraden en herstellen van het voertuig. Wat Present Savvy kan doen is visuele uitingen snel en efficiënt naar the next level brengen om te winnen/scoren met de presentatie/ presentatie tool.
De magie van de metafoor
Naast de reis is ook de sportmetafoor een bekende. Zo kun je bijvoorbeeld een organisatie vergelijken met voetbal. Een voetbalteam bestaat uit spelers en hun coach; een bedrijf uit de medewerkers en hun leidinggevende(n). De coach geeft persoonlijke en gezamenlijke sturing. De spelers krijgen ieder een rol (middenvelder, keeper, etc.) en voeren het werk uit, maar ze bepalen op het voetbalveld zelf wat ze doen; naar wie ze passen, wie scoort… Ze moeten zich ook aan bepaalde (spel)regels houden. Zo zie je dat er verschillende links te leggen zijn tussen de werkelijke wereld en het beeld/de metafoor.

Geïnspireerd?

Geïnspireerd geraakt door deze blog en wil je zelf weten hoe je goede metaforen kunt bedenken? Laat je email-adres achter en wij sturen je 6 tips voor het bedenken van een passende, effectieve metafoor.

 

MEER BLOGS.